Türkiye'de İrtibat Bürosu Kurulması ve Ticari Avantajları

TÜRKİYE’DE İRTİBAT BÜROSU KURULMASI VE TİCARİ AVANTAJLARI

Giriş

Yabancı şirketlerin Türkiye’de ticari faaliyette bulunmadan, kendi sektörleri ile ilgili gerekli araştırmaları yapabilmeleri için irtibat bürosu kurmalarına Türk kanunları imkân tanımıştır. Buradaki amaç, yabancı şirketlerin beş farklı alandan birinde faaliyet göstererek iç pazardaki potansiyeli keşfetmek, yatırım fırsatlarını araştırmak ve kendilerine yeni ticari imkanlar sağlamaktır. Bu vesileyle Türkiye’ye daha çok yabancı yatırım çekmek de mümkün hale gelmiştir.

İrtibat büroları yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlerin Türkiye’de ticari faaliyet göstermeden pazar araştırması yapması, kendi sektörü ile ilgili çeşitli bilgiler toplaması ve bunun yanında şirket kurma veya şube açma gibi faaliyetlerden farklı olarak bazı avantajlardan yararlanmasını sağlamaktadır. Türkiye’de 31.12.2017 tarihi itibariyle aktif olarak irtibat bürosu bulunan şirket sayısı 787’dir. [1]

Bu makalede irtibat bürolarının genel düzenlenme şekli ve yabancı yatırımcılara nasıl avantajlar sağladığı üzerinde durulacaktır.

Hangi Alanlarda İrtibat Bürosu Kurulabilir?

Ticaret Bakanlığı yabancı şirketlerden her birine Türkiye’de 5 farklı daldan birinde faaliyette bulunmak koşuluyla kuruluş izni verebilir. Bu faaliyet alanları aşağıdaki gibidir; [2]

• Temsil ve Ağırlama,
• Türkiye’deki tedarikçilerin kalite ve standart açısından kontrolü, denetimi ve tedarikçi temini, 
• Teknik Destek, 
• Haberleşme ve Bilgi Aktarımı, ve  
• Bölgesel Yönetim Merkezi.

Temsil ve Ağırlama: 5 yıl süreli verilen bu faaliyet türü yabancı şirketin kendi sektöründe ve ilgili organizasyonlarda temsil edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca, yabancı şirket yetkililerine Türkiye’deki iş temaslarının koordinasyonu ve organizasyonu ve bu kişilerin ofis kullanım ihtiyaçlarının karşılanması imkânı verir. Bu şekilde yabancı şirket yetkilileri iş görüşmelerini bu ofislerde gerçekleştirebilir ve çeşitli iş politikaları geliştirebilir.

Türkiye’deki tedarikçilerin kalite ve standart açısından kontrolü, denetimi ve tedarikçi temini: Bu faaliyet türü Ticaret Bakanlığınca 5 yıl süreli olarak verilmektedir. Türkiye’de yabancı şirketler adına üretim yapan firmaların yabancı şirket yetkilileri tarafından denetlenmesini sağlamaktadır. Bu denetimin amacı üretimin yabancı şirketin kalite standartları çerçevesinde yapılmasıdır. Ayrıca yabancı şirketlerin ürün ve üretici taleplerinin temini de bu faaliyet alanına girmektedir.

Teknik Destek: Yabancı şirketin Türkiye’de bulunan distribütörlere yönelik eğitim veya teknik destek sağlaması, tedarikçi üreticilere kalite standartlarını artırmaları yönünde destek hizmeti sunması amaçlanmaktadır. Bu şekilde, yabancı şirket Türkiye pazarlındaki etkinliğini artırabilecektir. Bu faaliyet türü 5 yıl süreli olarak verilmektedir.

Haberleşme ve Bilgi Aktarımı: Piyasadaki gelişmeler, tüketici eğilimleri, rakip firmaların ve distribütörlerin satış durumları, distribütör firmanın performansı ve benzeri konularda toplanan bilgilerin yabancı şirkete iletilmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede, yabancı şirket uzakta olsa da Türkiye pazarında veri toplayabilmektedir. Kuruluş izni 5 yıllık süre ile verilmektedir.

Bölgesel Yönetim Merkezi: 10 yıllık süre ile verilen bu faaliyet alanında icraat gerçekleştiren bir yabancı şirket irtibat bürosu yabancı şirketin diğer ülkelerdeki birimlerine yönelik olarak yatırım ve yönetim stratejilerinin oluşturulması, planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, AR-GE, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar hizmetleri, araştırma ve analiz, çalışanların eğitimi gibi faaliyetlere ilişkin koordinasyon ve yönetim hizmeti sağlanması imkanlarını sağlamaktadır.

Kuruluş ve süre uzatımına ilişkin başvurular başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde sonuçlandırılır. İlk başvuruda, yabancı şirketin kuracağı irtibat bürosunun Türkiye içinde en az 3 yıllık bir faaliyet göstereceğinin temin edilmesi şarttır.

Yabancı şirketler özel mevzuatı bulunan finansal alanlarda faaliyette bulunmak üzere irtibat bürosu açmak istemeleri halinde, bu başvurular ilgili özel mevzuatın yetkili kıldığı kurum veya kuruluşlar tarafından değerlendirilir. Ayrıca gerekli gördüğü takdirde Ticaret Bakanlığı bu kurum ve kuruluşların görüşünü alarak başvuru hakkında karar verebilir.

İrtibat Bürosunun Kuruluşu için Gerekli Belgeler Nelerdir?

İrtibat bürosu kuruluşu için aranan belgeler şunlardır; [3]

• Başvuru Formu (EK-6), 
• İrtibat bürosu tarafından yürütülecek işlerin kapsamını ve büronun ticari faaliyet yürütmeyeceğine ilişkin taahhüdünü içeren beyanname (EK-7) ve beyannameyi imzalayan yabancı şirket yetkilisinin imza yetkisini gösterir belge, 
• Yabancı şirkete ait ve ilgili Türk Konsolosluğunca veya apostil işlemi uygulanarak tasdik edilmiş Faaliyet Belgesi, 
• Yabancı şirket hakkında hazırlanmış Faaliyet Raporu veya bilanço ve gelir tablosu, 
• İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olarak atanan kişiye/kişilere verilecek yetki belgesi, ve 
• İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin başka bir kimse aracılığı ile yürütülmesi durumunda vekaletname.

Bu belgelerin bir yeminli tercüman tarafından çevirisi yapıldıktan sonra evraklar yetkili başvuru makamına gönderilmelidir. Başvuru bir avukat aracılığı ile yapılacaksa merkezi yurtdışında bulunan şirketin kendi ülkesindeki resmi makamlar aracılığıyla (noter gibi) bir vekaletname düzenletmeleri, bu vekaletnamenin uluslararası geçerlilik kazanması (apostillenmesi gibi) ve ardından Türkçe çevirisinin yapılması gerekmektedir.

İrtibat Bürosu Kurmanın Vergisel Bakımdan Avantajlı Yönleri Nelerdir?

İrtibat büroları Türkiye’de ticari bir faaliyette bulunamadıklarından dolayı gelir vergisi, kurumlar vergisi ve damga vergisinden muaftır. Bu muafiyetin uygulanması için 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. Maddesinin 14. Bendinin yorumlanmasından da anlaşılacağı üzere, irtibat bürolarında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak maaş ödemesi yapması gerekmektedir.

Sonuç

Türk Hukukundaki irtibat bürosu modeli, yabancı şirketlerin Türkiye’de yapmayı düşündükleri yatırımların ön araştırmasını yapabilmek için uygun zemin hazırlamaktadır. İrtibat bürosunun kuruluşu ile ilgili izlenecek yol teknik ve kapsamlı bir çalışma gerektirmektedir. Örneğin, kuruluş aşamasında irtibat bürosunda çalıştırılacak yabancı personel varsa bu kişi için de çalışma izni vizesine başvurulması şarttır. Bu sebeple, irtibat bürosu kuruluşu, işleyişi ve uzatma başvurularının yapılması ile ilgili detaylı bilgi alarak daha yararlı sonuçlar elde etmek için konu ile ilgili bir uzman avukata danışmak tavsiye edilmektedir.

[1] Ticaret Bakanlığı resmi internet sitesi verisidir.
[2] Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği m. 8
[3] Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği m. 7